Gmina Lutowiska – polska Alaska
Gmina Lutowiska jest wyjątkowa. Ta, obszarowo jedna z największych gmin w Polsce, jest zarazem jedną z… najmniej zamieszkanych. Dzięki temu to jeden z najdzikszych terenów w naszym kraju, a znajdujące się tu popularne szlaki, skutecznie przyciągają tłumy turystów o każdej porze roku. Góry to jednak nie jedyne jej atrakcje.
Walorów najbardziej wysuniętego na południowy wschód zakątka kraju, nazywanego polską Alaską, którego znaczną część obejmuje Bieszczadzki Park Narodowy i dwa parki krajobrazowe, jest mnóstwo.
Bukowe Berdo / fot. Aneta Jamroży
Jednym z największych są położone na jej terenie szlaki. Kultowe kierunki turystycznych wędrówek, takie jak: Połoniny Caryńska i Wetlińska (Więcej w artykule: Połonina Wetlińska – magnes na turystów), Tarnica (Więcej artykule: Tarnica – przyciąga turystów i pielgrzymów), czy Bukowe Berdo (Więcej w artykule: Bukowe Berdo – tu nacieszysz oczy Bieszczadami) są najlepszą wizytówka gminy Lutowiska. Warto przy tym dodać, ze gmina szczyci się nie tylko najwyższymi partiami polskich Bieszczadów, ale i m.in. urokliwą Doliną Sanu.
Poznawać uroki gminy można nie tylko pieszo. Do dyspozycji turystów są liczne szlaki rowerowe i konne.
Lutowiska – Mały Rycerz tu był
Teren ten obfituje także we wspaniałe miejsca pamięci. W Smolniku znajduje się wpisana na listę UNESCO, jedna z najpiękniejszych bieszczadzkich świątyni – bojkowska cerkiew z 1791 r. Warta uwagi jest także cerkiew w Chmielu z 1906 r. (Więcej w artykule: Zobacz 6 najciekawszych bieszczadzkich cerkwi). Wielu z nas, choć pewnie o tym nie wie, już ją widziało… na ekranach telewizyjnych. Świątynia ta „zagrała” w scenie pożaru Raszkowa w kultowym filmie „Pan Wołodyjowski”. Wiele scen do tej popularnej produkcji kręcono także w Lutowiskach. Na tamtejszym wzgórzu Chodak stanęła m.in. rozebrana później, stanica Małego Rycerza. Dziś wiedzie w to miejsce tzw. „ścieżka filmowa”.
Źródło fot.: Barbara Wachowicz, Filmowe przygody małego rycerza, Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe, Warszawa 1971.
Urok bieszczadzkich mogił
Cmentarz – Brzegi Górne / fot. Aneta Jamroży
Wśród wartych uwagi miejsc pamięci na terenie gminy są urokliwe cmentarze. Jeden z nich kilkoma ocalałymi nagrobkami, spotkamy w Brzegach Górnych, na początku szlaku wiodącego na Połoninę Caryńską. Nie można pominąć także kirkutu żydowskiego w Lutowiskach, czy klimatycznego cmentarza Dwerniku. Do kultowych już miejsc, zaliczają się położone na trasie do „Worka Bieszczadzkiego”, cmentarz w Beniowej oraz Grób Hrabiny – miejsce pochówku ostatnich właścicieli wsi Sianki. Dziś jest to najdziksze miejsce w Bieszczadach, kiedyś stanowiło m.in. imponujący kompleks wypoczynkowy, do którego chętnie zaglądał sam marszałek Piłsudski.
Zwierzęta w naturze i nie tylko
Żubr / fot. Aneta Jamroży
Do niewątpliwych atrakcji gminy należy także położona w uroczysku Krutyjówka –zagroda pokazowa żubrów, gdzie ze specjalnych tarasów widokowych można podziwiać te piękne zwierzęta (Więcej w artykule: Zwierzęta w Bieszczadach. Tutaj każdy może spotkać żubra). W tej gminie, spotkanie dzikich zwierząt możliwe jest także w naturze. W Puszczy Karpackiej pokrywającej ponad 90 proc. powierzchni gminy żyją zarówno największe drapieżniki, takie jak wilk (Więcej w artykule: O zwyczajach wilka słów kilka), niedźwiedź (Więcej w artykule: Niedźwiedziowi nikt nie podskoczy), ryś, czy żbik, jak i piękne jelenie, sarny, czy lisy.
Lutowiska – tu zabawa trwa cały rok
Wyścigi psich zaprzęgów / fot. Aneta Jamroży
Pozostając w temacie zwierząt, Lutowiska mogą poszczycić się wieloletnia tradycją emocjonującej imprezy, jaką są Wyścigi Psich Zaprzęgów „W krainie wilka” (Więcej w artykule: Warto się wybrać: Wyścigi psich zaprzęgów). Zimą rozgrywane są także „Tropem żubra” w Mucznem, czy Ogólnopolski Bieszczadzki Rajd Narciarski w Ustrzykach Górnych.
Oczywiście także latem nie brak atrakcji. Przykładem są choćby „Powojenne Targi Końskie” w Lutowiskach, „Dzień żubra” w Lutowiskach, czy „Bieszczadzkie Święto Chmielu” w Chmielu.
Wydaje się jednak, że gmina Lutowiska rekomendacji raczej nie potrzebuje. Kto raz tu przyjechał, z pewnością wróci…
Miejscowości wchodzące w skład gminy Lutowiska:
Beniowa, Bereżki, Brzegi Górne, Bukowiec, Caryńskie, Chmiel, Dwerniczek, Dwernik, Dyliowa, Dźwiniacz Górny, Hulskie, Krzywe, Lutowiska, Łokieć, Muczne, Nasiczne, Procisne, Pszczeliny, Sianki, Skorodne, Smolnik, Sokoliki, Stuposiany, Tarnawa Niżna, Tarnawa Wyżna, Ustrzyki Górne, Wołosate, Zatwarnica, Żurawin.
Autorka artykułu: Aneta Jamroży
