Bieszczady.land
Przewodnik Turystyczny
Jałowe – strefa ciszy

Jałowe – strefa ciszy

Jałowe to malownicze miejsce, pełne ciszy i tego, czego tak poszukujemy w coraz bardziej zatłoczonych Bieszczadach. Ktoś nazwał to miejsce Strefą Ciszy – i tak tam jest.

Od Ustrzyk Dolnych, jadąc w kierunku Ustrzyk Górnych, skręcamy w lewo na kierunek Bandrów Narodowy, Moczary. Pierwszą miejscowością jest Jałowe. Wioska – można powiedzieć – wkomponowana w okoliczne wzgórza.

Jałowe to jedna z młodszych miejscowości bieszczadzkich, którego nazwa oznacza prawdopodobnie nieurodzajne grunty. Nazwa pojawia się w dokumentach lokacyjnych w Berehach Dolnych w 1532 roku, ale tylko, jako nazwa, a nie konkretna osada. Z zapisów widnieje jeszcze data 1870 rok, kiedy istniały w tym miejscu zabudowania dworskie, cegielnia i dwa młyny.

Wiek XIX i XX to przełom dla tej wsi, wzdłuż potoku Głuchego stanęło kilkadziesiąt domów chłopskich. W 1921 roku wioska liczyła już 57 zabudowań i 388 mieszkańców. W latach 1945-51 wieś znalazła się w granicach ZSRR. Po wysiedleniach, zamieszkali tutaj przesiedleńcy z sokalszczyzny.

Cerkiew w Jałowe

Cerkiew widoczna na wzniesieniu. Obecnie pod samo wzniesienie wiedzie doskonała droga asfaltowa, a pod cerkiew ok 200 m w górę ubita droga gruntowa. Pod cerkwią – malutki parking.

Cerkiew w Jałowe / fot. Lidia Tul-Chmielewska

Jest to dawna cerkiew grekokatolicka pw. św. Mikołaja Cudotwórcy, zbudowana w 1903 roku. Wcześniejsza świątynia w tym miejscu zbudowana była w 1812 roku.

Przesiedleńcy akcji HT , zaczęli po 1951 roku odprawiać w opuszczonej cerkwi nabożeństwa, co zaskutkowało całkowitym zamknięciem świątyni przez ówczesne władze.

Jałowe – cerkiew / fot. Lidia Tul-Chmielewska

W latach 60 tych rozkradziono praktycznie całe wyposażenie cerkwi. W 1971 roku, ostatecznie stała się kościołem filialnym parafii Jasieniu.
Przed cerkwią stoi murowana dzwonnica parawanowa, postawiona początkiem XX wieku. Dzwonnica bardzo charakterystyczna, podobna w konstrukcji do tej w Moczarach, która jest drewniana.

Dzwonnica parawanowa – Jałowe / fot. Lidia Tul-Chmielewska

Cerkiew i dzwonnica w Jałowe / fot. Lidia Tul-Chmielewska

Cmentarz wokół świątyni sąsiaduje z cmentarzem grzebalnym. Zachowało się na nim 11 nagrobków. Zarośnięty i zaniedbany.

Ruiny kaplicy w Jałowe

Nieopodal cerkwi zaledwie ok 100 m na północ, znajduje się malownicza ruina kaplicy grobowej, prawdopodobnie Anny Nowosielskiej, właścicielki tutejszych dóbr. Postawiona w latach 1880-1882, uszkodzona podczas I wojny światowej. W latach późniejszych odremontowana. Z biegiem czasu, jednak ulegała zniszczeniu. Obecnie zachowała się tylko część murów.

Kaplica grobowa – Jałowe / fot. Lidia Tul-Chmielewska

Ruiny kaplicy grobowej – Jałowe / fot. Lidia Tul-Chmielewska

Materiały źródłowe:
• Przewodnik Bieszczady – Rewasz
• Cerkwie bieszczadzkich Bojków – Robert Bańkosz

Porozmawiajmy o Bieszczadach!
Dołącz do grupy Bieszczady.Land na Facebooku

Malownicze wzgórze z cerkiewką Jałowe / fot. Lidia Tul-Chmielewska

Region: Ustrzyki Dolne

Typ obiektu: Miejscowość

Lokalizacja: 49.411255, 22.646132