Bieszczadzkie cmentarze – nie pozwólmy pamięci trawą zarastać

Cmentarz Łupków / fot. Lidia Tul-Chmielewska


Reklama

Artykuł znajduje się poniżej reklamy

Jesień odsłania z kurtyny zieleni wiele takich miejsc. Szczęście, gdy są oznakowane. Niestety wiele nadal pozostaje ukrytych w leśnych gąszczach, a nawet przy ruchliwej drodze nie ma informacji, że tuż obok stała cerkiew i jest stary cmentarz.

Niemi świadkowie przeszłości

Listopad to czas refleksji, wyciszenia, zadumy. W tym czasie, odwiedzamy groby bliskich, znajomych, zapalamy znicze, układamy wiązanki.

Pamiętajmy, że każdy cmentarz jest ściśle związany z losem miasta czy wsi, dla których został założony. To niemy świadek przeszłości, ukazującym związek dziejów miejscowości z historią państwa i narodu. Cmentarz jest to miejsce uświęcone i miejsce kultu, i powinien być traktowany z szacunkiem, bez względu na to, czy są to nasi przodkowie, czy przodkowie innej narodowości.

cmentarz Karlików /fot. Lidia Tul-Chmielewska

cmentarz Karlików /fot. Lidia Tul-Chmielewska/

Lasy kryją wiele bezimiennych mogił

Podkarpackie lasy to wyjątkowi świadkowie historii. Tu pod ich osłoną często rozgrywały się dramatyczne wydarzenia. Pozostały po nich leśne cmentarze i mogiły. Wędrując przez lasy, napotykamy samotne, często bezimienne mogiły, krzyże i pomniki upamiętniające ważne wydarzenia historyczne, cmentarze wojenne, a także miejsca pamięci związane z postaciami słynnych, zasłużonych leśników.

cerkwisko Huczwice fot/Lidia Tul-Chmielewska

cerkwisko Huczwice fot/Lidia Tul-Chmielewska/

Nie omijajmy ich, są bowiem świadectwem bogatej historii. O wielu grobach w leśnych ostępach dbają poszczególne Leśnictwa. Bo któż inny, jak nie leśnicy są najlepiej zorientowani, o stojącym w głębi lasu bezimiennym krzyżu czy przytwierdzonej tabliczce na drzewie.

cmentarz Łupków /fot. Lidia Tul-Chmielewska

cmentarz Łupków /fot. Lidia Tul-Chmielewska/

Dzięki pracownikom Leśnictw, wiele takich miejsc zostało oznakowanych, oczyszczonych, zagospodarowanych. Duży udział w zachowaniu miejsc pamięci mają także społecznicy (Stowarzyszenie Magurycz), a także społecznicy poszczególnych parafii. W okolicach Liskowatego mamy doskonale działająca grupę wolontariuszy, podobnie jest w parafii Górzanka, gdzie dzięki ludziom dobrej woli, zagospodarowane zostały miejsca po dawnych świątyniach i oznaczone miejsca spoczynku mieszkań


Reklama

Dalsza część artykułu znajduje się poniżej reklamy

Kiedy wymienić kask rowerowy

Kiedy wymienić kask rowerowy? Sprawdź, czy Twój Cię ochroni

Kask rowerowy ma swoją datę ważności – sprawdź, jakie są oznaki zużycia i kiedy koniecznie trzeba go wymienić, nawet jeśli wygląda dobrze.

Nowy żołnierz ebook

Nowy żołnierz: Służba w epoce dronów, sztucznej inteligencji i cyberwojny

Ten przewodnik to kompendium wiedzy o tym, jak rozwijać kompetencje, które już dziś zmieniają oblicze armii. Dzięki lekturze ebooka zyskasz wskazówki do świadomego rozwoju umiejętności, które mogą zaprocentować zarówno w mundurze, jak i poza nim.

Kup ebook

ców.

cerkwisko Huczwice /fot. Lidia Tul-Chmielewska

cerkwisko Huczwice /fot. Lidia Tul-Chmielewska/

Miejsca wiecznej pamięci

Wszystkie cmentarze bez względu na to, czy kryją w sobie szczątki tysięcy ofiar wojny czy są pozostałością nieistniejącej wsi, mówią nam wiele o historii danego terenu. To nie tylko bezimiennie krzyże i  kopce, to powinny być szanowane miejsca spoczynku, pozostałość dawnych czasów i wszystkie domagają się poważania. Przeglądając rejestr starych cmentarzy okazuje się, że co druga miejscowość naszego regionu posiada w swoich granicach stary cmentarz. Są to miejsca wiecznej pamięci.

cmentarz Jabłonki fot/Lidia Tul-Chmielewska

cmentarz Jabłonki fot/Lidia Tul-Chmielewska/

Wędrując w okresie letnim po szlakach, często nie mamy świadomości, że przechodzimy obok starego cerkwiska, zarośniętego cmentarza, czy mogił całkiem bezimiennych.

cmentarz wojenny Dwernik Kamień /fot. Lidia Tul-Chmielewska

cmentarz wojenny Dwernik Kamień /fot. Lidia Tul-Chmielewska/

Dopiero miesiąc listopad odsłania z kurtyny zieleni wiele takich miejsc. Szczęście, gdy są oznakowane, niestety wiele nadal pozostaje ukrytych w leśnych gąszczach, a nawet przy drodze – gdzie przejeżdża setki aut – a nie ma nawet informacji, że tuż obok stała cerkiew i jest stary cmentarz.

cmentarz Łupków /fot. Lidia Tul-Chmielewska

cmentarz Łupków /fot. Lidia Tul-Chmielewska/

Bezimienne ale nie niczyje

Nie należy budować nad grobami antagonizmów, dochodzić prawd i krzywd. Bezimienne groby nie ponoszą winy za wojenne zawirowania, za tragedie, za polityczne decyzje. Doskonałym przykładem może być cmentarz wojenny z I wojny Światowej w Lesku. Napis na wejściu opowiada nam wszystko:

“Za życia skłóceni, śmiercią pogodzeni, razem złożyli tu kości”

cmentarz wojenny Lesko /fot. Lidia Tul-Chmielewska

cmentarz wojenny Lesko /fot. Lidia Tul-Chmielewska/

Pamiętajcie o tych miejscach. Nie tylko w listopadzie. I nie tylko o zmarłych spoczywających na łacińskich cmentarzach. Także o tych, w lesie, w zarośniętej trawą mogile czy tam, gdzie gospodarze wypasają krowy, a takie miejsce widziałam –  np. wieś Serednie Wielkie.  Nie wszystko można wytłumaczyć, nie wszystko można usprawiedliwić, a odrobina szacunku świadczy o naszym człowieczeństwie. Pamiętajmy, że w wielu miejscach nie często goszczą tam żywi…

cmentarz Płonna /fot. Lidia Tul-Chmielewska

cmentarz Płonna /fot. Lidia Tul-Chmielewska/

cerkwisko serednie wielkie fot/Lidia Tul-Chmielewska

cerkwisko serednie wielkie fot/Lidia Tul-Chmielewska/

A ponieważ przypada na ten czas Święto Zmarłych – więc oddajmy im cześć, niezależnie od tego, w jakim obrządku zostali pochowani i jakiej narodowości byli.

Lidia Tul-Chmielewska


Porozmawiajmy o Bieszczadach!
Dołącz do grupy Bieszczady.Land na Facebooku


Reklama


Zostań patronem portalu Bieszczady.Land

Bądź na bieżąco!
Zapisz się na nasz bezpłatny newsletter.