Lesko: Kirkut

Kirkut w Lesku: Obecnie cmentarz zajmuje powierzchnię około 3 hektarów. Na jego terenie znajduje się 2 tys. nagrobków, w tym 29 z XVI w. i 42 z XVIII w. Jego cechą charakterystyczną jest brak podziałów na kwatery żeńskie i męskie.

2 powody, dla których warto odwiedzić Kirkut w Lesku:

1. Na tutejszym kirkucie spoczywają znaczące postaci, m.in: rabin i cadyk z Leska, Menachem Mendel Horowic. Jego grób wyróżnia okazałe zadaszenie i dwie płyty nagrobne.
2. To ślad historii i miejsce pamięci. Podczas II wojny światowej cmentarz był miejscem egzekucji około 100 Żydów. Ofiary zagłady upamiętnia pomnik, odsłonięty w dniu 1 września 1996 r.

Kirkut w Lesku / fot. Lidia Tul Chmielewska

Kirkut — informacje:

„Wyglądają cmentarze żydowskie, jak zręby leśne: szeregi większych i mniejszych kamieni, pionowo sterczących z ziemi. Stoją w długich szeregach, jedne za drugiemi” – tak Majer Bałaban opisuje kirkuty w książce „Zabytki historyczne Żydów w Polsce”. Jeden z najlepiej zachowanych kirkutów znajduje się właśnie w Lesku.

Ze względu na wiek nagrobków, uważany jest on za jedną z najcenniejszych nekropolii w Polsce. Pierwsze wzmianki na temat jej powstania sięgają bowiem aż 1611 r. Jeszcze dłuższą historię ma najstarszy zachowany nagrobek, pochodzący z 1548 roku. Został w nim pochowany Elizea, syn Meszulama. Wyryta na nagrobku inskrypcja w języku hebrajskim głosi: „Tu pochowany mąż bojący się Boga, Eliezer syn Meszualama (pamięć sprawiedliwego niech będzie błogosławiona). We wtorek 9 dnia miesiąca tiszri 309 roku według skróconej rachuby”.

Obecnie cmentarz zajmuje powierzchnię około 3 hektarów. Na jego terenie znajduje się 2 tys. nagrobków, w tym 29 z XVI w. i 42 z XVIII w. Jego cechą charakterystyczną jest brak podziałów na kwatery żeńskie i męskie, co było często praktykowane. Największą grupę, blisko 1,5 tys., tworzą macewy z XIX wieku, w zwieńczeniach których wyrzeźbiono m.in.: korony, świeczniki, ptaki, jelenie, lwy, dzbany i misy.

Cmentarz znajduje się za synagogą, przy ul. Słowackiego. Jego zwiedzanie jest płatne.

Aneta Jamroży

Czytaj więcej: