5 miejsc, które warto odwiedzić w Lutowiskach

Lutowiska to miejscowość znana chyba każdemu bywalcowi bieszczadzkich zakątków. Zapewne dla wielu jest to tylko jeden z punktów, mijanych w drodze w najwyższe partie tych gór. Jednak jest tam kilka miejsc, które warto zobaczyć, choćby dlatego, że zapisały się wielkimi literami w bogatej historii Bieszczadów…

1.Kirkut żydowski

Brama Kirkut / Fot. Aneta Jamroży

W Lutowiskach (Więcej w artykule: Gmina Lutowiska – polska Alaska) właśnie, znajdziemy jeden z największych na Podkarpaciu cmentarzy żydowskich, czyli kirkutów. Miejscowość ta, kiedyś była licznie zamieszkiwana przez społeczność żydowską (np. w 1870 r. stanowili oni około 70 proc. mieszkańców), stąd też śladów pamięci po niej jest wiele. Do cmentarza, którego powstanie datuje się na drugą połowę XVIII w., dojdziemy idąc za znakami od drogi położonej przy szkole, która znajduje się przy drodze głównej (z lewej strony – jadąc w kierunku Ustrzyk Górnych).

2.Ruiny synagogi

Ruiny synagogi / Fot. Aneta Jamroży

To kolejny ślad po żydowskiej społeczności. Dojdziemy do niej dość szybko. Wystarczy zatrzymać się przy położonych przy drodze głównej – „Delikatesach” i przejść obok położonego za nimi „Lewiatana”. Z XIX—wiecznej synagogi nie zostało już zbyt wiele dzięki wojskom niemieckim, które spaliły ją w 1942 roku. W późniejszych latach urządzono tam wysypisko śmieci – obecnie funkcjonuje już jako ślad historii, oznaczony tablicą informacyjną.

3.„Chreptiów” – miejsce gdzie kręcono „Pana Wołodyjowskiego”

Chreptiów / Fot. Aneta Jamroży

Na wzgórzu Chodak nad Lutowiskami kręcono kultową adaptację dzieła Henryka Sienkiewicza pt. „Pan Wołodyjowski”. To tam właśnie stanęła chreptiowska siedziba „Małego Rycerza”. Dziś nie ma po niej śladu, jednak są oznaczenia prowadzące do tego miejsca, jak również „ścieżka filmowa”, po której jeździła ekipa filmowa.

4. Pomnik – zbiorowa mogiła

Pomnik – mogiła / Fot. Aneta Jamroży

W okolicach Kościoła (zaraz przed nim, po tej samej stronie, jadąc w stronę Ustrzyk Górnych) stoi niepozorny pomnik. I choć wydawać by się mogło, że to po prostu kolejny obelisk upamiętniający np. bohaterską postawę, czy zasługi dla regionu – ten znaczy więcej. Jest to bowiem zbiorowa mogiła 650 Żydów i Romów, których masowo rozstrzelali hitlerowcy w 1943 r. Miejsce do refleksji idealne…

5. Pomnik pamięci Jerzego Janickiego

Pomnik pamięci Jerzego Janickiego / Fot. Aneta Jamroży

Jerzy Janicki to osobowość doskonale znana osobom związanym z Bieszczadami i honorowy mieszkaniec Lutowisk. Popularny pisarz, dramaturg i twórca scenariuszy filmowych, radiowych i telewizyjnych przez wiele lat mieszkał w tutejszym Chmielu, a spod jego „pióra” wyszło wiele dzieł sławiących ten wyjątkowy zakątek. „Opowiadania bieszczadzkich”, czy scenariusze do kultowych filmów takich jak: „Hasło”, „Wolna Sobota” i „Wesołych Świąt” to tylko ich przykłady…Jego pomnik znajdziemy zaraz przy szkole w Lutowiskach.