
Łemkowska chyża we wsi Nowica powiat gorlicki / fot. CC BY-SA 3.0 / mzopw - {{own}}? / wikipedia.org
Reklama
Łemkowie: Nazwa „Łemko” wzięła się od słowackiego słowa „łem” oznaczające „tylko” lub „ale”.
Celem tej – miejmy nadzieję – długiej serii jest prezentowanie ciekawostek z archeologii, historii i etnografii dotyczących Bieszczad. Rzeczy z których nie zawsze zdajemy sobie sprawę lub po prostu o nich nie wiemy. Zaczniemy od odpowiedzi na pytanie: skąd wzięła się nazwa „Łemkowie”?

Reklama
jpg 475w, https://bieszczady.land/wp-content/uploads/2019/11/Rzeźby-łemkowskie-660x437.jpg 660w, https://bieszczady.land/wp-content/uploads/2019/11/Rzeźby-łemkowskie-677x448.jpg 677w, https://bieszczady.land/wp-content/uploads/2019/11/Rzeźby-łemkowskie-449x297.jpg 449w, https://bieszczady.land/wp-content/uploads/2019/11/Rzeźby-łemkowskie-952x631.jpg 952w, https://bieszczady.land/wp-content/uploads/2019/11/Rzeźby-łemkowskie-802x531.jpg 802w, https://bieszczady.land/wp-content/uploads/2019/11/Rzeźby-łemkowskie-652x432.jpg 652w, https://bieszczady.land/wp-content/uploads/2019/11/Rzeźby-łemkowskie-670x444.jpg 670w, https://bieszczady.land/wp-content/uploads/2019/11/Rzeźby-łemkowskie-982x650.jpg 982w, https://bieszczady.land/wp-content/uploads/2019/11/Rzeźby-łemkowskie-832x551.jpg 832w, https://bieszczady.land/wp-content/uploads/2019/11/Rzeźby-łemkowskie-682x452.jpg 682w, https://bieszczady.land/wp-content/uploads/2019/11/Rzeźby-łemkowskie-700x464.jpg 700w, https://bieszczady.land/wp-content/uploads/2019/11/Rzeźby-łemkowskie-717x475.jpg 717w, https://bieszczady.land/wp-content/uploads/2019/11/Rzeźby-łemkowskie-430x285.jpg 430w" sizes="(max-width: 1024px) 100vw, 1024px" /> Rzeźby łemkowskie / fot. Lidia Tul-Chmielewska
Do połowy XIV wieku ziemie Łemkowszczyzny były praktycznie niezamieszkane. Osadnictwo wołosko – ruskie pojawiło się na początku piętnastego stulecia po Chrystusie. Termin “Łemkowszczyzna” jest potocznym określeniem terenów od Wysokiego Działu Bieszczad po dolinę Popradu w Beskidzie Sądeckim. Zaliczano do niej również tzw. Ruś Szlachtowską (region czterech wsi w dolinie Ruskiego Potoku) i pas Beskidów po stronie Słowackiej.

Chyża łemkowska / fot. Lidia Tul-Chmielewska
Co oznacza nazwa Łemkowie?
Profesor Roman Reinfuss w swojej publikacji przedstawia wersję następującą. Ludność obrządku wschodniego, która zamieszkiwała wspomniany teren sama określała się nazwą „Rusnaky”. Polacy nazywali tę grupę „Ruśnioki” i „Rusiny”. Nazwa „Łemko” wzięła się od słowackiego słowa „łem” oznaczające „tylko” lub „ale”.

Muzeum Kultury Łemkowskiej Zyndranowa / fot. Lidia Tul-Chmielewska
Kto przypisał ją do opisywanej grupy? Najbliżsi sąsiedzi zza wspominanego Wysokiego Działu, czyli Bojkowie. Samo słowo „łem” było dla nich z jednej strony rażące, ale i w pewien sposób śmieszne. Przezwali oni swoich najbliższych sąsiadów „Łemkamy”. Określenie to objęło ono w XIX wieku praktycznie całą grupę zachodnich górali zamieszkujących opisywanej wyżej tereny. Nazwę tę i określenie Łemkowszczyzna wkrótce zostały spopularyzowane przez… prasę i polityków.

Łemkowska ściana płaczu fot. Lidia Tul-Chmielewska
Ciekawy jest również proces etnogenezy Łemków. Zależnie na przykład od kontekstu badawczego określa się ich mianem grupy etnicznej lub etnograficznej. W okresie międzywojennych pojawiła się nawet teoria, że Łemkowie mają czysto polskie pochodzenie. O tym jednak innym razem.
Czytaj więcej:
- Krywulka – łemkowska ozdoba niepodobna do innych
- Historie żywe – Muzeum Łemkowskie w Zyndranowej
- Szlaki w Bieszczadach – najlepsze trasy dla początkujących i zaawansowanych. MAPA MIEJSC!
Porozmawiajmy o Bieszczadach!
Dołącz do grupy Bieszczady.Land na Facebooku
Reklama
