Bieszczady.land
Przewodnik Turystyczny
Cerkiew w Paszowej pw. Soboru Matki Bożej

Cerkiew w Paszowej pw. Soboru Matki Bożej

Położona jest na południowo – zachodnich obrzeżach wsi przy drodze łączącej się z drogą Solina – Uherce Mineralne na wzniesieniu.

Dzwonnica ustawiona jest na osi cerkwi od strony zachodniej. Teren wokół cerkwi ogrodzony jest płotem jak również otoczona kręgiem nielicznych starych drzew. Od południowej strony płynie potok.

Cerkiew w Paszowej pw. Soboru Matki Bożej / fot. Lidia Tul-Chmielewska

Architektura

Poprzednia cerkiew wzniesiona w 1642 roku. Obecna, drewniana, zbudowana w końcu XVIII w. Została gruntownie odnowiona w 1902 r. i konsekrowana w 1905 r. Jak większość cerkwi w tym rejonie, jeśli nieuległy zniszczeniu, po 1947 r. użytkowana była, jako filialny kościół rzymskokatolicki parafii w Wańkowej Cerkiew orientowana, drewniana, konstrukcji zrębowej, na podmurowaniu osłoniętym blaszanym fartuchem. Ściany wzmocnione wewnątrz i na zewnątrz lisicami. Dwudzielna, prezbiterium na rzucie prostokąta, nawa prostokątna, szersza. Przy prezbiterium zakrystia od północy i składzik od południa. Do nawy od zachody przylega wieża konstrukcji słupowej na rzucie zbliżonym do kwadratu, pod wieżą przedsionek.

Nad wejściem zadaszenie pobite blachą. Całość oszalowana pionowym deskowaniem. Dach dwuspadowy, dwukalenicowy, kryty blachą, nad nawą nieco wyższy. Nad zakrystią i składzikiem dachy pulpitowe. Nad wschodnią częścią nawy ośmioboczna, baniasta wieżyczka na sygnaturkę z latarnią. Wieża dwukondygnacyjna, pomiędzy kondygnacjami blaszany daszek okapowy. Nakryta blaszanym dachem namiotowym z małym, baniastym hełmem. Okna w nawie wielokwaterowe, zamknięte łukiem wielosegmentowym. Na ścianie nawy, nad oknami drewniany, ozdobny daszek okapowy. Wewnątrz stropy. Chór muzyczny nadwieszony. Ściany i strop pokryte polichromią iluzjonistyczną i figuralną.

Cerkiew w Paszowej pw. Soboru Matki Bożej / fot. Lidia Tul-Chmielewska

W ikonostasie brakuje zaledwie kilku prazdników. Malowany przez Włodzimierza Pawlikowskiego ok. 1902 r. Zachowany rząd proroków, Deesis, cztery ikony świąteczne, dwie ikony rzędu namiestnego. W rzędzie Deesis przy Chrystusie Pantokratorze nie ma prazdników, po bokach św. Marii i św. Jana. Nad rzędem Deesis, na środku krucyfiks namalowany na stropie. W rzędzie ikon namiestnych po prawej stronie św, Michał Archanioł. Ikona z lewej strony zasłonięta białym płótnem i obrazem M.B. Częstochowskiej.

Ikonostas, cerkiew w Paszowej pw. Soboru Matki Bożej / fot. Wojciech Pysz

Ołtarz główny barokowy z 1. ćw. XVIII w., ujęty dwiema kolumnami. Bogata dekoracja snycerska kwiatowo-akantowa. W polu głównym owalna ikona Zesłania Ducha Świętego. W zwieńczeniu tondo w liściastym wieńcu z ikoną Matki Bożej Opieki, współczesną ołtarzowi.

W Dziale Sztuki Cerkiewnej Muzeum-Zamku w Łańcucie znajduje się ikona Pantokratora z XVIII w. oraz pięć innych ikon z 1902 r.

Bez ogrodzenia, z kilkunastoma bardzo starymi nagrobkami. Cmentarz grzebalny połączony z cerkiewnym, położony na południe i wschód od niego.
Obecnie cerkiew wymaga pilnego remontu. Okiennice i witraże są już w bardzo złym stanie.