Górzanka: Rzeźbiony ikonostas

Informacje:

Stojącą na niewysokim wzgórzu, unicką, drewnianą cerkiewkę (dziś kościół) w Górzance – niedaleko Wołkowyi, wzniesiono w 1835 r.. Dziś, największym jej skarbem jest jedyny w Bieszczadach rzeźbiony ikonostas. Było ich jednak więcej…

Z pierwszego zachowały się jedynie trzy elementy. Wśród nich jest krzyż ze zwieńczeniem, ikona z dwiema postaciami proroków oraz Chrystus Pantokrator z rzędu Deesis.
Drugi ikonostas pochodził prawdopodobnie z pierwszych lat XVIII wieku. Na uwagę zasługuje oryginalna technika wykonania. Poszczególne ikony są wycięte z deski, a następnie płaskorzeźbione i polichromowane. To jedyny taki ikonostas w całej Polsce i Słowacji. Artysta, twarze świętych wzorował na ówczesnych mieszkańcach Górzanki. Po synodzie lwowskim w 1912 r., gdy powrócono do ikonostasów kanonicznych, ten w Górzance został zakwestionowany przez biskupa, a następnie zdemontowany.
W jego miejsce zamontowano kolejny, trzeci już ikonostas. Jednak i ten podzielił los poprzednika i w 1969 r. został zdemontowany i ukryty. Obecnie zdobi on balustradę chóru i ściany, znajdujące się pod nim.

Początkiem XXI wieku, drugi rzeźbiony ikonostas został skompletowany i odnowiony, a 14 lat temu do Górzanki dotarły z Polańczyka carskie wrota. Górna część ikonostasu wróciła na swoje pierwotne miejsce, zaś dolne rzędy, by nie przesłaniały ołtarza, umieszczono na południowej ścianie prezbiterium. Elementem współczesnym jest z kolei znajdująca się na bocznej ścianie ikonostasu ikona „Hołd Miłosierdziu Bożemu”.

Aneta Jamroży