Informacje
Lokalizacja
Cmentarz wojskowy w Lesku
Cmentarz wojskowy w Lesku / fot. Lidia Tul-Chmielewska 
Region:
Typ obiektu:
Lokalizacja:
Pierwsza Wojna Światowa, zwana Wielką Wojną, pozostawiła w Bieszczadach tysiące mogił żołnierzy armii austrowęgierskiej, rosyjskiej i niemieckiej. Wielu żołnierzy pochowano w bezimiennych mogiłach, które zostały przez czas zrównane z ziemią.
Jerzy Waldorff:
Walcząc o przyszłość narodu, trzeba się oprzeć o jego groby.
Okolice Leska były miejscem wielu bitew, a zwłaszcza okres zimy 1914-15. Ginęło tutaj setki żołnierzy. Utworzono specjalny Oddział Grobownictwa Wojennego, który to nadzorował budowy cmentarzy wojennych m.in. w Lesku. W masowych grobach pochowano tutaj wielu żołnierzy poległych w walkach na terenie powiatu leskiego w latach 1914-15. Nie stosowano podziału poległych ze względu na przynależność do poszczególnych armii. Wszyscy pochowani zostali po żołniersku we wspólnych mogiłach.
Cmentarz wojskowy w Lesku / fot. Lidia Tul-Chmielewska
Cmentarz wojskowy w Lesku / fot. Lidia Tul-Chmielewska
Cmentarz wojskowy w Lesku / fot. Lidia Tul-Chmielewska
„Za życia skłóceni, śmiercią pogodzeni, razem złożyli tu kości”
Ten element etosu rycerskiego pojawił się na cmentarzu. 30 Kwietnia 1916 roku cmentarz wojenny został poświęcony przez księży rzymskokatolickich i greckokatolickich. Opiekowała się nim młodzież szkolna. W późniejszych latach został zaniedbany i niszczony.
Przytoczony opis cmentarza, został sporządzony przez krakowskiego prawnika i działacza społeczno-kulturalnego pochodzącego z leska – Arnolda Bajorka:
Cmentarz był ogrodzony drutem kolczastym i prowadziła do niego brama z belek i łat drewnianych. Nad wejściem umieszczono tablicę z napisem w języku polskim, ruskim, niemieckim i prawdopodobnie serbskim. W górnej części tablicy widniał napis: MORSSOLA VICTRIX – GLORIA VICTIS (Ponieważ tylko śmierć jest zwycięzcą, przeto chwała zwyciężonym). Napis w języku polskim brzmiał: „Po ciężkich trudach bojów krwawych, tu we śnie zjednoczeni spoczywają BOHATEROWIE”. Nad tablicą znalazł się krzyż z bagnetów. Przez środek cmentarza biegła alejka, w środku, której umieszczono tablicę z napisem w języku polskim, ruskim i niemieckim o treści: „Tu w ustroniu z dala od rodzin, śpią na wieki znużeni śmiertelnymi zapasami wojny BOHATEROWIE”. W dolnej części tablicy umieszczono napis łaciński ‘’OPUS BELLI MUNDI MCMXIV” (Dzieło wojny światowej 1914-1915).
Cmentarz wojskowy w Lesku / fot. Lidia Tul-Chmielewska
Cmentarz wojskowy w Lesku / fot. Lidia Tul-Chmielewska
Cmentarz wojskowy w Lesku / fot. Lidia Tul-Chmielewska
Dębowym słupkiem oznaczone…
Na terenie ok 1450 m2 znajduje się 31 mogił zbiorowych oraz kilkanaście pojedynczych. W mogiłach zbiorowych chowano ok 20-30 poległych. Według przekazu ustnego i inwentaryzacji zapisów ustalono, ze na leskim cmentarzu z I wojny światowej spoczywa około 600 żołnierzy trzech armii. Spoczywają tutaj zgodnie żołnierze różnych armii, narodowości i wyznania.
Na mogiłach zbiorowych ustawione zostały symboliczne dębowe słupki o średnicy ok 30 cm i wysokości 70 cm. Ścięte pod kątem, z krzyżem z blachy i tabliczką z informacją o pochowanych tutaj żołnierzach w różnych językach. Do obecnego okresu zachował się tylko jeden oryginalny słupek nagrobny.
Cmentarz z I Wojny Światowej znajduje się obok cmentarza katolickiego w okolicy Szpitala.
Warto zobaczyć ten niewątpliwy pomnik historii ziemi, historii wojny, która pogodziła wszystkich żołnierzy po śmierci.
Cmentarz wojskowy w Lesku / fot. Lidia Tul-Chmielewska
Cmentarz wojskowy w Lesku / fot. Lidia Tul-Chmielewska
Opracowano na podstawie:
- Zabytki sakralne Leska – Józef Budziak
- Rocznik „Bieszczad” nr 6 – Stanisław Maciela – „Cmentarz wojskowy w Lesku”
Lidia Tul-Chmielewska
Porozmawiajmy o Bieszczadach!
Dołącz do grupy Bieszczady.Land na Facebooku
Send this to a friend
Komentarze